Ticaret borsalarında muamele gören çavdar tipleri;
1. Birinci sınıf (iri taneli)
2. İkinci sınıf (ufak taneli)
Tanımlar:
Birinci sınıf çavdarlar :
İri taneli, yeknesak renkli çavdarlardır.
İkinci sınıf çavdarlar :
Ufak taneli, yeşil, gri, kahverengi ve bu renklerin tonlarından olan karışık renkli çavdarlardır.
Yabancı madde :
Çavdarların içerisinde bulunan ve diğer tahıllar dışında kalan maddeler ile 2,2 mm.lik yuvarlak delikli metal elek altına geçen çavdar taneleri dahil, her türlü maddelerdir.
Diğer tahıllar:
Çavdarın içerisinde bulunan ve 2,2 mm.lik yuvarlak delikli metal elek üzerinde kalan diğer tahıllardır. (Buğday, arpa, yulaf, mısır, darı vb.)
Bozuk tane :
2,2 mm.lik yuvarlak delikli metal elek üzerinde kalan küflenmiş, çürümüş, filizlenmiş, kızışmış, gelişmemiş, böcek yenik-li ve hastalıklı çavdar taneleridir.
Kırık tane :
2,2 mm.lik yuvarlak delikli metal elek üzerinde kalan kırık çavdar taneleridir.
Genel Özellikler :
Çavdarlar, kendine özgü renk, koku ve tatda olmalı. Bunlarda yabancı tat ve koku özellikle kızışmış ve küf kokusu bulunmamalıdır. İçerisinde canlı böcek bulunmamalıdır.
Rutubet miktarı % 14'den fazla ve ıslak olmamalıdır. Çavdardaki buğday, çavdar addolunur.
Asgari Vasıflar
Muafiyet Miktar ve Oranları
Sınıflar |
Hektolitre
Ağırlığı
Kg.
En Az |
Yabancı Madde
% En Çok |
Bozuk
Tane
%
En Çok |
Kırık
Tane
%
En Çok |
Diğer Sınıftan
Çavdar Teneleri
Ağırlıkça
% En Çok |
Toplam
Ağırlıkca
% |
Pelemir
Adet
Kg. |
I. Sınıf (iri) |
75 |
1 |
25 |
1 |
3 |
3 |
II. Sınıf (ufak) |
73 |
1 |
60 |
3 |
5 |
8 |
Alım - Satım :
Hektolitre ağırlığının birinci ve ikinci sınıf çavdarlarda 3 kg.'a kadar noksan olması halinde her kg. noksanlık için malın fiyatından % 1 indirim yapılır.
Yabancı maddenin birinci sınıf çavdarlarda % 1'den % 3'e, ikinci sınıf çavdarlarda % 3'den % 5'e kadar fazla bulunması halinde malın fiyatından bu fazlalık oranında, bozuk tanenin birinci sınıf çavdarlarda % 1'den % 3'e, ikinci sınıf çavdarlarda % 3'den % 5'e kadar fazla bulunması halinde malın fiyatından bu fazlalık oranında, pelemirin birinci sınıf çavdarlarda kilogramda 25, ikinci sınıf çavdarlarda kilogramda 60 adet fazla bulunması halinde her 5 adet fazlalık için malın fiyatından % 1, diğer cins unlu tanelerin birinci sınıf çavdarlarda % 3'den % 6'ya, ikinci sınıf çavdarlarda % 6'dan % 10'a kadar fazla bulunması halinde mal fiyatından bu fazlalık oranında indirim yapılır.
Birinci sınıf çavdarlarda yabancı maddenin % 5'den, bozuk tanenin % 3'den, ikinci sınıf çavdarlarda yabancı maddenin % 5'den, bozuk tanenin % 5'den, diğer cins unlu tanelerin birinci sınıf çavdarlarda % 6'dan, ikinci sınıf çavdarlarda % 10' dan fazla bulunması halinde alıcı malı reddetmeye veya yerine uygun mal istemeye yetkilidir.