Ticaret borsalarında muamele gören keten yağı tipleri:

 

1.    Ham keten yağı

2.    Rafine keten yağı,

 

Tanımlar :

 

Ketenyağı :

 

Keten tohumundan çeşitli metodlarla elde edilen ve ku­ruyan bir yağdır.

 

Ham keten yağı :

 

Keten tohumunun sıkılması veya uygun çözülerle ekstra edilmesi ile elde olunan bir yağdır.

 

Rafine keten yağı :

 

Ham keten yağından uygun   fiziksel ve kimyasal işlemler sonucunda elde edilen bir yağdır.

 

Asgari Vasıflar :

 

1.  Ham keten yağı :

—  Görünüş; 65°C'de berrak ve şeffaf.

—  Renk; ham keten yağının rengi, filtre-pres'ten süzüldük­ten sonra taze hazırlanmış 0,08 g. iyod ve 0,8 g. potas­yum iyodürün  (iyodat bulunmayan)  100 ml. sudaki çö­zeltisinin renginden daha koyu renkte olmamalıdır. Bu renk kıyaslaması en az 1 cm. çapında ve 10 cm. boyun­da cam tüplerde yapılmalıdır.

—  Yüzen (Süspansiyon) maddeler; en çok % 1.

—  Yoğunluk; 20°C de en az 0,926, en çok 0,933.

—  Kırılma endisi; 20°C'de en az 1,4790, en çok 1,4840.

—  Asit endisi; en çok 4.

—  İyot endisi; en az 170.

—  Sabunlaşma endisi; en az 188, en çok 195.

—  Sabunlaşmayan maddeler; en çok % 1,50.

—  Balıkyaği; bulunmayacaktır.

—  Reçine; bulunmayacaktır.

—  Kül; en çok % 0,15.

—  Mineral asitler; bulunmayacaktır.

—  Uçucu maddeler; (105 - 110 C'de) en çok % 0,20.

—  Kuruma süresi; 96 saat.

 

2.  Rafine keten yağı :

—  Görünüş; 65°C'de berrak ve şeffaf.

—  Renk;

a)    Asitsiz rafine edilmiş keten   yağının rengi taze ha­zırlanmamış 2,5 g. saf potasyum kromat ve 0,6 g. saf potasyum bikromat'ın 100 ml. su içindeki çözeltisi­nin renginden daha koyu olmayacaktır.

b)    Asitle rafine edilmiş keten   yağının taze olarak ha­zırlanmış 0,02 g. iyod ve 0,2 g. potasyum iyodürün (iyodat    bulunmayan)   100 ml. sudaki    çözeltisinin renginden koyu olmayacaktır.

—  Yüzen (suspansiyon) maddeler; en çok eser.

—  Yoğunluk; 20°C'de en az 0,926, en çok 0,933.

—  Kırılma endisi; 20°C'de en az 1.4785, en çok 1.4825

—  Asit endisi;

a)    Alkali ile rafine edilmiş olanlarda 0 - l.

b)      Asit ile rafine edilmiş olanlarda 9.

—  İyot endisi; en az 170.

—  Sabunlaşma endisi; en az 188, en çok 195.

—  Sabunlaşmayan maddeler; en çok % 1,50.

—  Balıkyaği; bulunmayacaktır.

—  Reçine; bulunmayacaktır.

—  Kül, en çok % 0,02.

—  Mineral asitler;

a)    Ham oksitlenmiş, polimerize    edilmiş keten yağları ile,     mineral asitlerden gayri    maddeler ile rafine edilmiş keten yağlarında bir miktar yağ damıtık su ile bir ayırma   hunisinde iyice çalkalanır.   Yağdan ayrılan sulu kısım üzerine metilorenaj çözeltisi dam­latıldığı zaman, kırmızı renk görülmemelidir.

b)    Mineral asitlerle rafine edilmiş yağlarda 100 g. yağ, 100 ml. damıtık su ile bir balonda   iyice çalkalana­rak su banyosu üzerinde ısıtılır. Bir ayırma hunisi yardımı ile sulu kısım ayrılır ve ıslak bir süzgeç ka­ğıdından süzülür. Geçen sulu kısım belirli bir hac­me kadar damıtık su ile tamamlandıktan sonra alı­nan belirli bir miktarı 0,1 NKOH ile endikatör ola­rak metiloranj kullanılarak titre edilir.    Bu şekilde elde edilen sonuca göre 1 g. yağda 9 mg. potasyum hidroside eşdeğer asit veya oleik asit olarak hesap lanmış yağ asitleri % 4,5'dan fazla bulunmayacaktır.

—  Uçucu maddeler; en çok % 0,10.

—  Kuruma süresi; en çok 96 saat.

 

Alım - Satım :

 

Keten yağı alım satımlarında malın tipi veya vasıfları alım satım beyannamesinde belirtilir. Mal bu vasıflara uymadığı taktirde, alıcı malı reddetmeye veya yerine uygun mal isteme­ye yetkilidir.

 

Keten yağının tabi olacağı diğer hususlar TS 150 de belir­tildiği gibidir.