Ticaret borsalarında muamele gören pamuk ipliği çeşitleri :

 

1.    Karde

 

—  Trikotaj

—  Atkı

—  Çözgü

 

2.    Penye

 

— Trikotaj

—  Atkı

— Çözgü

 

3.   Open-end

 

Karde, penye ve open-end'in Ege ve Çukurova tipleri ile bü­tün numaraları ve diğer pamuk ipliği türlerini kapsar.

 

Genel Özellikler :

 

Renk işlenen pamukların istihsal edildikleri bölgelere göre normal beyazlıktadır.

 

Ambalaj :

 

Çilelerin ambalajı :

 

2-5 çile bir «tura», 60 çile veya buna tekabül eden tura ise bir «çile paketi» kabul edilir. Bir çile paketinin Standard atmos­fer şartlarında minumum net ağırlığı 4,5 kg. olmalıdır.

 

Her çile ve 2-5 çileden meydana gelen turalar ince iplik­lerle bağlanır. Turalardan meydana gelen çile paketi, bir am­balaj kağıdı ile ambalajlanır ve uzun kenarı boyunca 2, dar ke­narı boyunca 1 sıra iple bağlanır. Üzerine etiketi yapıştırıldıktan sonra, son ambalaj olan çuval veya torbalar içine sıralanır.

 

Beher paket çuvalı veya torbası hiçbir şekilde 70 kg'ı geç­memelidir. (15 paket)

 

Uzak yerlere sevkedilecek paketler, ambalaj kağıdı sarıl­madan evvel kartonla takviye edilmelidir.

 

Bobinlerin ambalajı :

 

Bobinlerin teker teker ince kağıda sarılması veya plastik torbalara konulması şart değildir. Bu ancak ince numara karde trikotaj iplikleri için koruma bakımından gereklidir.

 

Bobinlerin dış ambalajı :

 

Çuval karton kutu veya sandık olabilir. Çuval ve karton ku­tu ambalajlarının maksimum ağırlığı 50 kg.ı, sandık ambalajı ise 70 kg'ı geçmemelidir.

 

Rutubet:

 

Pamuk ipliğinde rutubet nisbeti % 7'dir. Rutubet nisbetinin % 7'den % 9'a kadar fazla bulunması halinde malın bedelinden fazlalık oranında indirim yapılır. Nisbetlerde kabul ve indirim yapılması anlaşmaya bağlıdır. Rutubetin % 9'dan fazla bulun­ması halinde alıcı malı reddetmeye veya yerine uygun mal iste­meye yetkilidir. Rutubet % 5 ile % 7 arasında olduğu takdirde, mal fiyatına bu fazlalık oranında ilave yapılır. Bu konudaki an­laşma veya tercihlerin kontrat veya alım - satım beyannamesin­de kaydı gerekir.                                                                  

 

Fire :

 

Pamuk ipliğinde fire olmaz.

 

Renk:

 

İşlenen pamuklan nistihsal edildikleri bölgelere göre nor­mal beyazlıktadır.

 

Asgari Vasıflar :

 

Pamuk ipliğinde neps (çöp, çepel, yaprak - çekirdek - koza kırıntıları, olgunlaşmamış veya ölü elyaf düğümcükleri) değeri uster standardı ile saptanır. Uster standardı % 90 sınırlara gi­ren Ne'larına göre neps değerleri şu şekilde olmaktadır. (1000m. karde ipliğinde; 6/1 karde 500, 8/1 karde 580, 1000 m. penye ipliğinde; 20/1 penye 180, 24/1 penye 190)

 

Alım, satım beyannamelerinde ve kontratlarda bu teknik değerlerin açıkça belirtilmesi ileride doğabilecek anlaşmazlıkla­rın çözümünde yardımcı olacaktır.

 

İplik imalatı sırasında meydana gelen pamuk lifi döküntü­leri ile Linter pamuklarının pamuk ipliğine karıştırılması yasak­tır. Bunlar satışta tescile tabidir.

 

Not : Pamuk ipliği için yukarıdaki tespitler dışında karşılaşıla­cak durumlarda standardına başvurulur.

 

Kontrat :

 

Yapılan her iplik alım - satımında, kontrat tanzim edilme­diğinden her tescil muamelesine kontrat eklenmesi gerekmez. Ancak çeşitli özel şartlan içeren kontratlar düzenlenmişse, alı­cı ve satıcının müşterek talebi ile bu kontratlar tescil beyanna­mesine eklenebilir ve bu kontratın üç nüsha düzenlenmesi ge­rekir.

 

Dara :

 

İplik satışları anlaşmaya bağlı olarak brüt veya net ağırlık üzerinden yapılır. Ancak, taraflar arasında bu husus belirtil­memiş ise net ağırlık esas alınır. Ambalaj daralarının birim ma­liyetleri ipliğin birim maliyetine eklenir.

 

Alım - Satım :

 

Borsaların Alım Satım Özel Yönetmeliği'nde yer alan ve bor­salarda diğer maddeler için uygulanan genel kaide ve hüküm­ler pamuk ipliği muameleleri için de aynen geçerlidir.

 

Pamuk ipliği; bobin ve çile halinde ve bunların paket, çu­val, karton kutu, sandık ambalajı ile tip-numara tayini veya numune üzerinden alınıp satılır, ambalaj şekli ve tipinin alım, satım beyannamesinde belirtilmesi zorunludur. Alım satımlar­da miktar olarak kg yerine kamyon tabiri kullanılırsa, çuval ambalajlı pamuk ipliğinin bir kamyonu 7 ton, karton kutu am­balajlı bir kamyonu 5,5 ton olarak kabul edilir. Böylece tescil işlemleri bu esaslara bağlı olarak yerine getirilir.

 

Not : Diğer özellikler, standardında olduğu gibidir.